Verken je mogelijkheden om fiscale boeten aan te vechten
Geplaatst op: 05-07-2021, 09:02:07
Iedere accountant en belastingadviseur heeft wel ervaring met cliënten die een fiscale boete aan hun broek kregen. Helaas worden de argumenten om deze boeten aan te vechten in de praktijk vaak onvoldoende benut. En dat is jammer, want hierdoor kunnen boeten mogelijk worden verlaagd of kunnen boetebeschikkingen zelfs worden vernietigd.
Boetebeschikkingen kunnen worden vernietigd of boeten worden verminderd, omdat de belasting waar de boete betrekking op heeft niet verschuldigd blijkt te zijn. Of omdat er minder belasting verschuldigd blijkt te zijn. Dit staat los van aan te dragen argumenten voor vernietiging van boetebeschikkingen of vermindering van boeten.
Geen grove schuld of opzet
Met betrekking tot boeten kan een onderscheid worden gemaakt tussen verzuimboeten en vergrijpboeten. Het verschil tussen deze soort boeten is dat de inspecteur voor vergrijpboeten moet bewijzen dat er sprake is van grove schuld of opzet. Vergrijpboeten kunnen flink pijn doen in de portemonnee. Het is daarom ook verstandig om te onderzoeken of de door de inspecteur gestelde grove schuld of opzet inderdaad door hem kan worden bewezen. Zo zijn er in de jurisprudentie gevallen aan te wijzen waarin boetebeschikkingen hierop zijn gesneuveld.
Bij grove schuld had de belastingplichtige redelijkerwijs moeten of kunnen begrijpen dat zijn gedrag zou kunnen leiden tot een te lage heffing van belasting. Bij opzet moet een belastingplichtige zich er ten tijde van het doen van de aangiften daadwerkelijk van bewust zijn dat zijn standpunt onjuist was. Ook kan het onder omstandigheden zo zijn dat een inspecteur kan bewijzen dat er sprake is van opzet, maar alleen heeft gesteld dat er sprake is van grove schuld terwijl hij dat niet kan bewijzen.
Met andere woorden: als er sprake is van opzet, betekent dat nog niet automatisch dat er sprake is van grove schuld. De boetebeschikking moet onder deze omstandigheden worden vernietigd. Overigens kan grove schuld onder bepaalde omstandigheden wel aanwezig zijn. Naar het oordeel van Rechtbank Noord-Nederland is het bijvoorbeeld aan grove schuld van de betreffende belastingplichtige te wijten dat er geen loonheffing ter zake van het privégebruik van een Porsche Panamera op aangifte is voldaan.
Ten laste gelegd beboetbaar feit doet zich niet voor
In het verlengde van het aanvoeren dat geen sprake is van grove schuld of opzet bij vergrijpboeten, is eveneens andere jurisprudentie verschenen. In deze jurisprudentie zijn boeteschikkingen vernietigd, omdat het beboetbare feit zich niet voordeed. Er is jurisprudentie waarin een boetebeschikking is vernietigd, omdat (o.a.) de omschrijving op de achterzijde van het aanslagbiljet niet overeenkwam met de in het controlerapport aangekondigde boeten. Dit komt echter niet vaak voor.
Ook zijn boetebeschikkingen vernietigd, omdat de inspecteur de boete baseerde op een ander verwijt dan het beboetbare feit, waarop de boete wettelijk is gebaseerd. Er werd ook een boetebeschikking vernietigd, omdat de inspecteur niet kon bewijzen dat het gestelde beboetbare feit zich voordeed in de periode waarop de boetebeschikking betrekking heeft. Let op: ga bij een boete na of het gestelde beboetbare feit zich wel heeft voorgedaan. Is dit zo? Onderzoek dan of dit feit zich daadwerkelijk heeft voorgedaan in de periode waarop de boetebeschikking betrekking heeft.
Pleitbaar standpunt
Onder omstandigheden moeten boetebeschikkingen worden vernietigd, omdat er sprake is van een pleitbaar standpunt. Hiervan is sprake als er een standpunt aan de aangifte ten grondslag ligt dat kan worden gebaseerd op een pleitbare uitleg van het (fiscale) recht. In die zin dat de belasting- of inhoudingsplichtige ten tijde van het doen van de aangifte – naar objectieve maatstaven gemeten – redelijkerwijs kon en mocht menen dat deze uitleg (en daarmee de door hem gedane aangifte) juist was. Of sprake is van een pleitbaar standpunt, moet daarmee worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval. Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelde in een aantal procedures die ik heb gevoerd dat er sprake was van een pleitbaar standpunt. De reden voor het aanwezig achten van een pleitbaar standpunt was jurisprudentie van de Hoge Raad. Niet alleen jurisprudentie kan overigens leiden tot een pleitbaar standpunt, maar ook gezaghebbende literatuur.
Afwezigheid van alle schuld
Afwezigheid van alle schuld (AVAS) is een reden waarom een boetebeschikking moet worden vernietigd. AVAS zal zich in de praktijk niet snel voordoen. Toch is jurisprudentie voorhanden waarin een belastingplichtige zich met succes op AVAS heeft beroepen. Het betrof een zaak over motorrijtuigenbelasting. De betreffende auto werd ter reparatie in bewaring gegeven bij een garagehouder, onder de mededeling dat het kenteken van de auto was geschorst. Gedurende het verblijf van de auto bij de garagehouder is buiten medeweten van belanghebbende met de auto gebruik gemaakt van de openbare weg. De auto was niet voorzien van een zogenoemd handelaarskenteken. Voor het hof was niet in geschil dat ervan mag worden uitgegaan dat de garagehouder op de hoogte was van de consequenties van de schorsing van het kenteken. Onder deze omstandigheden is sprake van AVAS, aldus de Hoge Raad.
Boete is niet passend en geboden
Een rechter zal moeten beoordelen of een boete passend en geboden is, als deze niet om een bepaalde reden moet worden vernietigd. Daarbij kunnen zich omstandigheden voordoen waaronder de boete moet worden verminderd. In de jurisprudentie zijn eind vorig jaar bijvoorbeeld verzuimboeten verminderd wegens slechte financiële omstandigheden van de belastingplichtige aan wie de boeten waren opgelegd. Ook het evenredigheidsbeginsel kan onder omstandigheden ertoe leiden dat boeten moeten worden verminderd.
Overschrijding redelijke termijn
Indien een boete deels of volledig overeind blijft, zal een rechter beoordelen of de zogenoemde redelijke termijn is overschreden. Voor deze beoordeling zijn er toetsingskaders voorhanden in de jurisprudentie. Bij overschrijding van de redelijke termijn wordt de boete in principe verminderd.
Of de redelijke termijn is overschreden, hangt af van de omstandigheden van het geval. Bijzondere omstandigheden kunnen ertoe leiden dat de redelijke termijn moet worden verlengd. Die bijzondere omstandigheden doen zich niet snel voor. Zo is vertraging door het coronavirus geen aanleiding om de redelijke termijn te verlengen. Dat komt door het punitieve karakter van de verzuimboete. Voor de beoordeling of de redelijke termijn is overschreden in verband met toekenning van een immateriële schadevergoeding moet je overigens wel rekening houden met vertraging door het coronavirus. Bij dit vraagstuk speelt immers geen punitief karakter.
Elke casus is anders
Hiervoor heb ik in het kort verschillende argumenten de revue laten passeren op basis waarvan boetebeschikkingen onder omstandigheden moeten worden vernietigd. Of boeten moeten worden verminderd. Het betreft uiteraard geen uitputtende behandeling. Elke casus staat op zichzelf. Per geval moet worden onderzocht óf – en zo ja, welke – argumenten je kan aanvoeren om de boete aan te vechten.
Micha Soltysik is BTW-specialist en trainer bij Fiscount
Bron: www.accountancyvanmorgen.nl van 30 juni 2021